Sempoliński Ludwik Agapit, pseud. Bohdan Kierski (1899–1981), aktor operetkowy, kabaretowy, teatralny i filmowy, śpiewak, tancerz, reżyser, dyrektor teatru, pedagog. Ur. 18 VIII w Warszawie był synem Antoniego, kasjera magistratu m. Warszawy, i Stanisławy z domu Subirre, stryjecznym bratem Leonarda (zob.).
S. uczęszczał początkowo do Gimnazjum Katolickiego im. św. Stanisława Kostki (Zygmunta Wielopolskiego) w Warszawie, a następnie do tamtejszej Szkoły Zgromadzenia Kupców, którą ukończył, uzyskując w r. 1917 maturę. Od dziecka interesował się teatrem, brał udział w szkolnych przedstawieniach i stworzył kwartet «Sygnał», który występował na rozmaitych koncertach amatorskich i zdobył pewną popularność. Później S. wszedł do amatorskiego zespołu teatralnego Związku Kupców m. Warszawy i zagrał w r. 1917 kilka rólek. W t.r. znalazł się w zespole występującym w letnim teatrzyku w warszawskim ogrodzie zabaw, tzw. Promenadzie. Zapisał się także (1917?) do szkoły dramatycznej, której jednak nie ukończył. Na życzenie ojca rozpoczął w r. 1917 studia w warszawskiej Wyższej Szkole Handlowej, ale przerwał je po roku i poświęcił się wyłącznie karierze scenicznej. Debiutował (wybrany na konkursie) 9 VII 1918 w warszawskim teatrzyku «Sfinks» pod pseud. Bohdan Kierski, śpiewając satyryczną piosenkę „Mira” (Mieczysława Gajewskiego), a 16 VII t.r. podpisał kontrakt i występował – odnosząc kilka sukcesów – w cotygodniowych premierach, w których śpiewał każdorazowo jedną piosenkę. Opiekę reżyserską sprawował nad nim Wacław Julicz. Równocześnie S. uczęszczał (krótko) do konserwatorium do klasy śpiewu Erazma Dłuskiego, potem studiował śpiew u Edmunda Heintzego, Wacława Brzezińskiego i Jana Łysakowskiego, tańca uczył się u Kazimierza Łobojki. W lecie 1919 S. występował w teatrzyku w Dolinie Szwajcarskiej, gdzie zaprzyjaźnił się z Eugeniuszem Bodo, późniejszym aktorem filmowym. Po sezonie letnim powrócił do «Sfinksa», ale niedługo potem Ludwik Śliwiński zaangażował go do Teatru Nowości wystawiającego operetki. Debiutem S-ego w operetce była rola służącego Pantufla w P. Linckego „Gri-gri” (1 II 1920). Jesienią 1919 został powołany do wojska i ponad rok służył (pracując w Powiatowej Komendzie Uzupełnień) w 21 pp, tzw. Dzieci Warszawy; w czasie służby poznał Adolfa Dymszę i zaprzyjaźnił się z nim.
W Teatrze Nowości S. występował do r. 1921 obok, m.in., Mieczysławy Ćwiklińskiej, Lucyny Messal, Rufina Morozowicza, Józefa Redo. Szczególnie dużo zawdzięczał Śliwińskiemu jako reżyserowi («jeśli się czegoś w życiu nauczyłem, to wszystko to zawdzięczam jemu» – wspominał po latach). Duży sukces odniósł rolą Boniego w „Księżniczce czardasza” I. Kálmána. Po rozwiązaniu operetki w Teatrze Nowości pozostał w zespole operetki kierowanym teraz przez Ludwika Hellera (w teatrze otwartym 26 X 1921 i nazwanym także «Nowości»). Debiutował tu tytułową rolą w operetce E. Kühneckego „Kuzynek z Honolulu” (16 XI 1921), później występował, m.in. z Elną Gistedt w „Ostatnim walcu” O. Strausa, „Księżniczce czardasza” Kálmána, „Gwieździe filmu” W. Kollo (też gościnnie w Łodzi) i wreszcie w roli Napoleona Saint-Cloche w „Bajaderze” Kálmána. W l. 1922–3 występował także w kabarecie «Stańczyk». Latem 1923 wyjechał na miesięczne tournée po Polsce z „Bajaderą”. W t.r. zdał egzamin reżyserski w Związku Artystów Scen Polskich (ZASP); chcąc zdobyć praktykę w tym zakresie i w ogóle się usamodzielnić, przeniósł się jesienią 1923 do Krakowa, podpisawszy kontrakt na stanowisko aktora i reżysera operetki, mieszczącej się w rajtszuli przy ul. Rajskiej. Po udanym debiucie reżyserskim w operetce Strausa „Ostatni walc” (29 IX 1923) często reżyserował swe przedstawienia i wyjeżdżał z nimi do pobliskich miast, przede wszystkim do Cieszyna i Bielska. Organizował też składane programy operetkowo-baletowe z udziałem Adolfiny Zimajer, przypominając i wykorzystując z powodzeniem jej piosenkarski kunszt i zarazem ucząc się od niej «prawdziwego, nie sfałszowanego stylu fin de siècle». Z czasem został wysunięty przez zespół na kierownika krakowskiej operetki. Po sezonie 1923/24 r. zorganizował tournée po całej byłej Galicji z operetką „Dzidzi” R. Stolza. W jesieni 1924 sprowadził na gościnne występy do Krakowa L. Messal.
W końcu r. 1924 wraz z żoną, tancerką, aktorką i śpiewaczką Janiną Kozłowską został S. zaangażowany przez Franciszka Rychłowskiego jako aktor i reżyser operetki w Wilnie. Był tu partnerem Wiktorii Kaweckiej, a na gościnne występy ściągnął L. Messal. Dn. 1 VI 1925 powrócił z żoną do Krakowa, zostając tutaj znów kierownikiem i reżyserem operetki. Od jesieni t.r. do stycznia 1926 organizował operetkę w Wilnie. Stąd wyjechał wraz z żoną do Łodzi, gdzie występował dwa miesiące w kinie «Casino», po czym znalazł się w Warszawie, zaangażowany do powstającej operetki w teatrze letnim «Wodewil». Grał tu i reżyserował do początku sierpnia 1926, następnie wyjechał do Teatru Letniego w Wilnie. Jesienią t.r. powrócił do Warszawy, ściągnięty przez Kazimierę Niewiarowską; wystąpił z nią w kilku operetkach, potem krótko kierował teatrzykiem «Eldorado», a następnie występował w Teatrze Messal-Niewiarowskiej: po każdej operetce był tu program rewiowy, którego większą część wziął S. na siebie, występując także w operetkach. W maju 1927 teatr ten wyjechał do Pragi, a potem odbył tournée do Wilna, Krynicy i Krakowa. S. był przez jakiś czas skarbnikiem zespołu. W sezonie 1927/28 występował w warszawskim teatrze «Nowości» w operetkach oraz rewiach, razem m.in. z Zulą Pogorzelską, także jako konferansjer. Również tu był skarbnikiem zespołu. Latem 1928 odbył wraz z Pogorzelską, Konradem Tomem i in. tournée po wschodniej Polsce. Od jesieni t.r. S. związał się z rewiowym teatrem «Morskie Oko». Stał się on – wg słów S-ego – «sensacją Warszawy», a rychło i «ogólnokrajową». Po raz pierwszy wystąpił tu S. – obok, m.in. Pogorzelskiej i Stanisława Sielańskiego – w rewii „Klejnoty Warszawy” (18 X 1928), która odniosła wielki sukces (200 przedstawień). Równocześnie wyreżyserował kilka operetek w Teatrze Lucy Messal (od 28 VI 1929 do stycznia 1930).
W 2. poł. r. 1930 S. «zmęczony – jak wyznał – monotonią ról, piosenek, tekstów» opuścił «Morskie Oko». Dn. 16 IX t.r. otworzył Komedię Muzyczną, gdzie wystawił operetkę J. Gilberta „Izabela”, ale po sześciu tygodniach musiał teatr zamknąć «z deficytem – jak wspominał – 40 000 zł., które parę lat spłacał» i związał się z teatrem rewiowym «Wesoły Wieczór», wykonując większość najlepszych «numerów» każdego programu. M.in. zaśpiewał w r. 1931 piosenkę „Tomasz, skąd ty to masz” (słowa A. Orlana), która zyskała długotrwałą popularność i weszła na stałe do jego repertuaru. Wraz z tym teatrzykiem występował gościnnie w Krakowie w lecie 1931. Następnie należał krótko (1931) do zespołu operetkowego w teatrze «Nowości», a w r. 1932 znów występował w rewiach w «Morskim Oku», w Poznaniu, w Wilnie, a wreszcie pod koniec t.r. objął kierownictwo artystyczne w warszawskim teatrzyku rewiowym (kino-teatrze) «Hollywood», sprawował je do końca 1933 r., po czym wyjechał na gościnne występy do krakowskiej «Bagateli». W początku 1933 r. występował krótko w kabarecie «Nowy Momus», już jednak w styczniu otworzył i krótko prowadził kabaret «Casanova». Podobnie niedługi żywot miał kierowany przezeń kabaret «Gastronomia». Jesienią 1934 objął na kilka miesięcy kierownictwo kabaretu «Nowy Momus» i odniósł sukces, «wciągając publiczność do zabawy». Od 1 I 1935 do r. 1938 występował głównie w teatrzyku «Wielka Rewia», a od lutego 1935 ponadto organizował i reżyserował tu część rewiową. W tym właśnie teatrzyku wygłosił monolog „Wodzirej” (pióra Jerzego Rolanda), który później powtarzał przez wiele lat. W marcu 1935 S. zaangażował się ponadto do zorganizowanego przez Andrzeja Własta i wystawionego w cyrku widowiska operetkowego z życia cyrkowców „Gwiazdy areny” L. Bus-Feketego. Za ważne wydarzenie w swojej karierze artystycznej uznał główną rolę (kelnera) w wystawionej we wrześniu t.r. w «Wielkiej Rewii» komedii muzycznej R. Benatzky’ego „Kawiarenka”, «Grałem – pisał – dotąd role farsowo-operetkowe bez podkładu dramatycznego, a na estradzie śpiewałem piosenki raczej lekkie, charakterystyczne, humorystyczne lub taneczne», dzięki tej roli «okazało się, że mogę zagrać rolę dramatyczna». W końu r. 1936 S. wystąpił też w teatrze farsowym pod nazwą «Rozmaitości» oraz grał i reżyserował w Łodzi w Teatrze Powszechnym.
Od września 1937 do r. 1939 S. występował i reżyserował również w kabarecie «Cyrulik Warszawski», głównie w programach składanych. W jednym z nich, w r. 1938, wykonał z wielkim powodzeniem piosenkę Jerzego Jurandota „Dorożkarz warszawski”, podobny sukces odniósł też rolą buchaltera w jednoaktówce A. Czechowa „Jubileusz”. Popularność S-ego poszerzył udział w filmach (choć grał wyłącznie role epizodyczne); od r. 1935 do wybuchu wojny wystąpił w kilkunastu, przeważnie o charakterze komediowym. Były to m.in.: „Jaśnie Pan Szofer” (lokaj Kędziorek) (1935, reżyseria Michał Waszyński), „Manewry miłosne” (von Lampenstein), 1935, reżyseria Jan Nowina-Przybylski i Konrad Tom), „Piętro wyżej” (Kulka-Kulkiewicz) (1937, reżyseria Leon Trystan), „Trójka hultajska” (poeta Rymek) (1937, reżyseria Henryk Szaro), „Moi rodzice rozwodzą się” (Kobiernicki) (1938, reżyseria Mieczysław Krawicz), „Ja tu rządzę” (kompozytor) (1939, reżyseria M. Krawicz).
W r. 1939 S. współpracował z powstałym wiosną t.r. teatrzykiem rewiowym «Ali Baba». Wykonał tu m.in. swój nowy przebój: piosenkę „Ostatni posłaniec” (do słów Tadeusza Wittlina) oraz wystąpił w programie (31 V) „Orzeł czy Rzeszka” (wykonując tu, m.in. piosenkę „Ten wąsik” pióra Mariana Hemara). Program ten wzbudził ogromne zainteresowanie dzięki politycznej aktualności i spowodował protest ambasady niemieckiej przeciwko ośmieszaniu postaci A. Hitlera. Z końcem sezonu S. opuścił «Ali Babę», bo Teofil Trzciński zaproponował mu stałą współpracę w Teatrze Letnim. Z powodu wybuchu wojny zdążył wystąpić (2 i 3 IX) tylko w reżyserowanym przez Leona Schillera wodewilu J. Nestroya „Serce w rozterce, czyli Ślusarz widmo”. Na apel płka Romana Umiastowskiego opuścił Warszawę, co prawdopodobnie ocaliło mu życie, gdyż po upadku stolicy poszukiwało go Gestapo, w związku z jego niedawnymi występami w «Ali Babie». Dotarł do Wilna, gdzie grał w teatrze operetkowym «Lutnia», istniejącym także po włączeniu miasta do państwa litewskiego. Poza występami w operetkach, wystąpił 4 II 1940 po raz pierwszy we własnym recitalu i odniósł wielki sukces. W początku maja t.r. opuścił «Lutnię» i przeszedł do nowo otwartego teatru «Miniatury», którego był współzałożycielem. Teatr ten działał również po zajęciu Litwy przez ZSRR. S. był wówczas jego kierownikiem.
Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej S., nadal poszukiwany przez Niemców, ukrywał się pod nazwiskiem Józef Kalina najpierw w majątku Wandy Falewiczowej w Balimpolu koło Wilna, później w in. majątkach oraz w Wilnie, gdzie przez jakiś czas dawał konspiracyjne recitale. Po opuszczeniu Wilna przez Niemców zorganizował wraz z kolegami w lecie 1944 teatrzyk estradowy nazwany «Ogrodem Artystów», który istniał trzy miesiące. Jesienią 1944 mianowano go kierownikiem artystycznym wileńskiej Filharmonii Litewskiej, występował też w teatrze «Lutnia» w operetkach i we własnym recitalu.
W końcu kwietnia 1945 S. opuścił, wraz ze swoją narzeczoną, aktorką i tancerką Janiną Balukiewicz, Wilno, osiadając początkowo w Białymstoku, skąd w niedługim czasie przeniósł się do Warszawy. Dawał tu własne recitale oraz uzyskał koncesję Min. Kultury i Sztuki na podobne występy w całej Polsce. Na tej podstawie odbył w r. 1945 tournée po kilku większych miastach, jak m.in.: Lublin, Kraków, Częstochowa, Łódź (tu zorganizował ponadto w lecie teatrzyk ogródkowy «Bagatela»), Toruń, Gdynia, Bydgoszcz. Powrócił w końcu do Łodzi, gdzie występował przez kilka miesięcy, m.in. zagrał w Teatrze Kameralnym (styczeń 1946) Teofila w sztuce T. Rittnera „Głupi Jakub”; rolę tę ocenił – na tle swego dotychczasowego repertuaru – jako «wielka przygodę aktorską i wielkie przeżycie». Wiosną 1946 wyjechał z recitalami na Śląsk, do Krakowa i Poznania, skąd powrócił do Łodzi, a jesienią t.r. występował i reżyserował w krakowskim teatrzyku kabaretowym «Siedem Kotów», m.in. w programie pt. „Od kankana do swinga”, który szedł przez trzy miesiące. Jeszcze większe powodzenie – stokilkadziesiąt spektakli odniósł S. rolą Mazurkiewicza w „Żołnierzu królowej Madagaskaru” Stanisława Dobrzańskiego wystawionym w adaptacji Juliana Tuwima z początkiem r. 1947 w warszawskim Teatrze Żołnierza (w r. 1946 grał ją – z mniejszym powodzeniem – w Łodzi). Latem 1947 występował z recitalami w uzdrowiskach Dolnego Śląska, a pod koniec t.r. – w Warszawie z Mirą Zimińską w programie zatytułowanym „Duby smalone”. Grali go pół roku, a potem występowali z nim z dużym powodzeniem w Toruniu, Bydgoszczy, Gdyni, Wrzeszczu i Sopocie. W r. 1948 S. objeżdżał Ziemie Zachodnie, dając recitale z A. Dymszą. Wystąpił w filmie „Skarb” (rola pana radcy) (1949, reżyseria Leonard Buczkowski), a w l.n. jeszcze w kilku innych, spośród których popularność zdobył „Irena do domu” (rola Kotowskiego) (1955, reżyseria Jan Fethke); były to nadal role epizodyczne. Powrócił także do operetki, grając w r. 1949 w Warszawie w Teatrze Nowym w „Zemście nietoperza” J. Straussa, w „Żołnierzu królowej Madagaskaru” (Mazurkiewicza) w teatrach na Wybrzeżu. Poznał tu Iwo Galla, z którym zaprzyjaźnił się i dzięki któremu znów nawiązał kontakt z teatrem. Gdy Gall objął Teatr im. S. Jaracza w Łodzi, S. zagrał tu Fikalskiego w „Domu otwartym” M. Bałuckiego (1950), a następnie w t.r. Chudogębę w „Wieczorze Trzech Króli” W. Shakespeare’a. Gall powierzył mu też (1951) Fredrowskie role: Lisiewicza w „Panu Geldhabie”, a następnie Papkina w „Zemście”. Przyniosły mu one wielkie powodzenie u widzów, ale zastrzeżenia części krytyki. Pod koniec r. 1951 S. zachorował na zapalenie płuc i musiał przerwać występy, w r.n. leczył się w Szczawnie. Stąd powrócił do Łodzi i krótko występował w Łódzkim Objazdowym Teatrze Wojewódzkim.
W połowie r. 1952 S. został zaangażowany do warszawskiego Teatru Nowego i otrzymał w stolicy mieszkanie. Grał w repertuarze farsowym i komediowym (m.in. Figaro w „Cyruliku sewilskim” P. A. Beaumarchais’ego, 1953), a gdy Teatr Nowy został w r. 1954 przeznaczony na operetkę w operetkowym (ojciec Tschöll w „Domku trzech dziewcząt” H. Bertégo). Wszedł również do powstałego przy tym teatrze zespołu pedagogicznego, który miał kształcić przyszłych śpiewaków i aktorów operetkowych. W l. 1954–5 występował także gościnnie w warszawskim teatrze «Syrena» (rola Mazurkiewicza w „Żołnierzu królowej Madagaskaru”, grał ją łącznie ok. 500 razy). W jesieni 1954 został wykładowcą (od 27 XI 1958 profesorem zwycz.) interpretacji piosenki na Wydz. Estradowym w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. Także po zlikwidowaniu w r. 1959 Wydziału pozostał na tym stanowisku (aż do przejścia na emeryturę w r. 1969), gdyż nauka interpretacji piosenki nadal obowiązywała wszystkich studentów. Okazał się znakomitym pedagogiem: «wykłady jego cieszą się ogromnym powodzeniem, ściągają na nie tłumnie studenci różnych klas» – pisał w r. 1965 Stefan Kisielewski. Do jego najwybitniejszych uczniów należeli: Bohdan Łazuka, Jerzy Połomski, Barbara Rylska. W r. 1959 Ludwik Perski nakręcił o S-m krótkometrażowy film pt. „Pan Profesor”, utrwalając w nim kilka jego kreacji.
W początku r. 1956 S. zaczął występować w nowo otwartym w Warszawie kabarecie «Buffo». Do jego repertuaru wszedł na kilka lat numer oparty na historii tańca pt. „Zalecanki parkietowe”. W r. 1957 rozpoczął serię występów zagranicznych (wraz z in. artystami): od 1 IV 1957 w ośrodkach polonijnych w Czechosłowacji (występy te przerwano z powodów politycznych), w maju t.r. przez miesiąc w Moskwie w programie „Drużba” w teatrze ogródkowym «Ermitage», a także w montażu telewizyjnym i w in. widowiskach, w jesieni zaś odbył tournée po ośrodkach polonijnych we Francji, zwiedzając przy okazji Paryż. Od r. 1958 S. występował nadal w kabarecie «Buffo» (aż do jego zamknięcia w r. 1962) oraz znów w «Syrenie», a równocześnie w poznańskiej Komedii Muzycznej. W «Buffo» dużym powodzeniem cieszył się wyreżyserowany przezeń i Kazimierza Krukowskiego (maj 1959) program pt. „Zawiążmy supełek”. S. wykonał w nim dwie piosenki: „Cyklista z 1900 r.” (słowa Zdzisława Gozdawy i Wacława Stępnia) oraz „Kropelka wspomnień” (słowa Andrzeja Bianusza), które weszły do jego stałego repertuaru. Wystąpił też (listopad 1959) w rewii pt. „Żebyśmy tylko zdrowi byli” granej przez cały rok – także dzięki uczestnictwu Lody Halamy.
Dn. 24 III 1961 S. obchodził w «Syrenie» jubileusz 40-lecia pracy artystycznej, reżyserując i grając (rola Nonancourta) w „Słomkowym kapeluszu” E. Labiche’a; wystąpili w tej sztuce także jego uczniowie. Echem tego jubileuszu był program telewizyjny „Profesor i jego uczniowie” (maj 1961). W r. 1964 S. przeszedł w Berlinie operację zdjęcia katarakty z drugiego oka (z pierwszego zdjęto mu ją, również w Berlinie, w r. 1959), potem przeszedł zawał serca i musiał zaprzestać występów, ograniczając się do pracy pedagogicznej. Na scenę wrócił w końcu stycznia 1966: wystąpił w jubileuszowej rewii w 20-lecie «Syreny», a następnie grał woźnego Mariusza («ozdobą przedstawienia» nazwał rolę S-ego Roman Szydłowski) w farsie A. Hennequina i C. Vebera „Pani prezesowa”, wystawianej przez cały rok. T.r. otrzymał Nagrodę I stopnia Min. Kultury i Sztuki. W r. 1967 wystąpił, m.in. z Lodą Halamą, w rewii „Bujamy wśród gwiazd” i w in. rewiach, znów jeździł po prowincji z własnymi recitalami, pojawiał się także w radio i w telewizji. Dn. 17 I 1969 przyznano mu nagrodę m. Stołecznego Warszawy. W kwietniu 1972 występował z «Syreną» w Moskwie i Leningradzie, a w maju t.r. w USA i w Kanadzie. W t.r. program poświęcony S-emu zainicjował w telewizji cykl „Mistrzowie estrady polskiej”. W l. 1972–7 dawał własne recitale na prowincji, osiągając liczbę 255. Miał jeszcze w «Syrenie» dwa jubileusze: 55-lecie pracy artystycznej obchodził w rewii „Miasto cudów” (28 IV 1973), przedstawiając w tzw. okienku „Sylwetki mistrzów” 15-minutowy przekrój całokształtu swej pracy; 60-lecie obchodził 24 X 1978, występując w specjalnym koncercie z udziałem wielu popularnych artystów estradowych od najmłodszych do seniorów.
S. był aktorem wielostronnym (cenił w swym dorobku zwłaszcza wielkie role komediowe), ale widziano w nim przede wszystkim jednego z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej estrady i kabaretu i podkreślano szerokość skali jego talentu piosenkarskiego «od groteski do sentymentu, od satyry do liryzmu, wszystko precyzyjnie obmyślone i bezbłędnie a z niezwykłym temperamentem i wdziękiem zrealizowane» (S. Kisielewski) oraz to, iż «Zbudował konsekwentnie – przez dziesiątki ról i setki występów – własny, niepowtarzalny typ roli, związany z Warszawą i warszawską tradycją sceny rozrywkowej» (Stefan Treugutt). Ta zaś tradycja wywodziła się przede wszystkim z epoki fin de siècle, do której S. wracał z upodobaniem, głównie zaś «ze swoją kreacją podstarzałego amanta […] groteskowo skomponowaną z wężowatej gibkości i kroczków, całej gamy chichotów i sparodiowanej staroświeckiej elegancji» (Stanisław Marczak-Oborski). S. utrwalił niektóre swoje występy na płytach: jedna z nich zatytułowana Rok 1900 ukazała się w r. 1967.
Kazimierz Rudzki namówił w r. 1958 S-ego do udziału w książce zbiorowej, która wyszła pod jego redakcją w r. 1959 pt. „Dymek z papierosa, czyli Wspomnienia o scenach, scenkach i nadscenkach”. Gdy książka zyskała powodzenie, S. zdecydował się na spisanie całości swych wspomnień. Wzbogacone materiałami prasowymi, stały się one pierwszą obszerną kroniką teatrów operetkowych, kabaretowych i rewiowych od r. 1909 po 1939, głównie warszawskich. Książkę swą skończył S. w r. 1966 i wydał z obfitym, a mało znanym materiałem ilustracyjnym w r. 1968 pt. Wielcy artyści małych scen (W.). Rozeszła się ona natychmiast (Wyd. 2, W. 1977), choć autor unikał anegdotycznych szczegółów. Zachęcony powodzeniem, S. kontynuował ją, doprowadzając do końca l. siedemdziesiątych. W wydanym po jego śmierci tomie Druga połowa życia (W. 1985), więcej miejsca zajęły już jego osobiste przeżycia wojenne i powojenne i doświadczenia artystyczne. Od r. 1919 S. należał do ZASP (przemianowanego w r. 1950 na Stowarzyszenie Polskich Artystów Teatru i Filmu), w którym 5 IV 1961 przyznano mu godność członka zasłużonego. W teatrze «Syrena» S. występował do ostatnich niemal chwil życia – jeszcze w kwietniu 1981. Zmarł w Warszawie 17 IV 1981 i został pochowany na cmentarzu Stare Powązki. Był odznaczony m.in.: Krzyżem Kawalerskim (15 VII 1954) i Komandorskim (16 VII 1959) Orderu Odrodzenia Polski oraz Sztandaru Pracv II (28 IV 1969) i I (24 X 1978) kl.
S. był dwukrotnie żonaty: po raz pierwszy (ślub ok. 1923) z Janiną Kozłowską, później 2. v. Modrzeńską (1898–1975), a po raz drugi z Janiną Balukiewicz. Oba małżeństwa były bezdzietne.
Z okazji 75 rocznicy debiutu S-ego wydano (1993) płytę kompaktową z jego piosenkami z różnych okresów zatytułowaną Kropelka wspomnień.
Fot. w książkach S-ego: Wielcy artyści małych scen. W. 1968 i W. 1977 oraz Druga połowa życia, W. 1985 (tu też reprod. karykatur S-ego, rys. Edmund Mańczak i Julian Żebrowski); Reprod. karykatur) S-ego, rys. Andrzej Stopka, w: Komedia ludzka A. Stopki. Kr. 1985 s. 38; – Czachowska, Literatura pol. Bibliogr., III; Pol. Bibliogr. Liter. za l. 1944/45–6, 1952/53–1984; Słown. Teatru Pol. 1900–1980, II 344–5 (Janina Kozłowska): Almanach Sceny Polskiej 1980/81, W. 1984 XXII 238–9; Filler W., Pan Lunio, „Perspektywy” 1981 nr 20 s. 32 (fot.); tenże, Rendez-vous z warszawską operetką. Wyd. 2, W. 1977 (fot.); Historia filmu polskiego, W. 1988–94 II–VI; Kiersnowski R., Tam i wtedy, W. 1994 s. 54; Kisielewski S., Abecadło Kisiela, W. 1990; tenże, Mistrz i uczeń, „Polska” 1965 nr 3 s. 38–9 (fot); Krasiński E., Warszawskie sceny 1918–1939, W. 1976; Kydryński J., Sempoliński, „Iluzjon” 1981 nr 3 s. 50–4 (fot.); Maliszewska A., Na przekór nocy, W. 1968 s. 130–1, 135; Marczak-Oborski S., Teatr polski w l. 1918–1965. Teatry dramatyczne, W. 1985 (Dzieje teatru polskiego, V); Treugutt S., Teatr, „Przegl. Kult.” 1961 nr 17 s. 8; Tur A., Czterdzieści lat pod znakiem piosenki, w: Dymek z papierosa…, W. 1959 s. 254–60 (reprod. karykatury S-ego, rys. Jotes tj. Jerzy Szwajcer); Urbankiewicz J., Szmerek na widowni, Ł. 1984 (reprod. karykatury S-ego, rys. Sławomir Arabski); – „Stolica” 1984 nr 53; „Życie Warszawy” 1981 nr 92–94; – Mater. Red. PSB: Ankieta Wydawnictwa Interpress Redakcji Who’s Who z 27 III 1979, Odpis aktu zgonu S-ego z USC Warszawa-Śródmieście; – Informacje Marianny Gdowskiej z W.
Rościsław Skręt